Szkolnictwo wyższe w Polsce i na świecie

Nowa ustawa o szkolnictwie wyższym, znajdująca się aktualnie w trakcie przygotowania, wprowadzi możliwość powstawania tzw. uczelni federacyjnych, co ma umożliwić im wspólne aplikowanie o granty naukowe i prowadzenie badań naukowych. O szczegółach tego nowatorskiego projektu opowiedziała nam Anna Budzanowska, dyrektor generalny w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

W tej chwili stopień internacjonalizacji polskiego szkolnictwa wyższego ocenia się jeszcze jako mało zaawansowany, ale zarówno poszczególne uczelnie, jak i resort nauki dochodzą do wspólnego wniosku: jest to jedyna droga do budowania międzynarodowej renomy i wysokiego poziomu kształcenia. O planach MNiSW dotyczących internacjonalizacji opowiedział nam szczegółowo Andrzej Kurkiewicz, zastępca dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Wiele radykalnych zmian, jakie planuje wprowadzić Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w funkcjonowaniu polskich uczelni dotyczyć będzie bezpośrednio także studentów, np. wydłużenie o dwa semestry studiów prowadzonych w trybie niestacjonarnym. Jak zatem studenci odnoszą się do zmian proponowanych przez MNiSW? Spytaliśmy o to Łukasza Rusajczyka, członka Rady Wykonawczej Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej.

Ocena przeprowadzona jest na podstawie informacji o efektach działalności naukowej i badawczo-rozwojowej przedstawionych przez jednostki naukowe w ankietach złożonych w formie elektronicznej w systemie teleinformatycznym. Jednostki naukowe oceniane są w grupach wspólnej oceny (GWO) ustalonych przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych.

Konstytucja dla nauki, czyli tzw. Reforma Gowina, to kompleksowa próba unowocześnienia polskiego szkolnictwa wyższego. Zmianie ulec mają zarówno aspekty finansowe (mechanizmy dotowania uczelni z budżetu), kwestie związane z organizacją studiów, jak i funkcjonowaniem samych uczelni. Jak na te zmiany reagują przedstawiciele uczelni państwowych? Spytaliśmy o to prof. dr. hab. inż. Tadeusza Słomkę, rektora Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Gruntowna reforma szkolnictwa wyższego, którą od października 2018 roku zamierza wprowadzić Jarosław Gowin (szef MNiSW), wpłynie na funkcjonowanie zarówno uczelni państwowych, jak i prywatnych. Więcej powodów do obaw, szczególnie w kontekście finansowania płynącego z budżetu, mają oczywiście uczelnie publiczne, ale wiele zapisów "Konstytucji dla Nauki" dotyczyć będzie całego rynku edukacyjnego w Polsce.

W jaki sposób finansowane są w Polsce niekomercyjne badania naukowe? Kto może liczyć na takie wsparcie? Jaka instytucja publiczna zajmuje się aktywnym wspieraniem polskich naukowców? Spytaliśmy o to prof. dr hab Zbigniewa Błockiego, dyrektora Narodowego Centrum Nauki.

Nowa ustawa o szkolnictwie wyższym ma w założeniu przynieść wiele pozytywnych zmian w zakresie funkcjonowania polskich jednostek naukowych i lepiej dostosować je do współczesnych wymogów akademicko-biznesowych. Reforma ma także ułatwić karierę wybitnym naukowcom oraz przyczynić się do zwiększenia autonomii uczelni. Co jeszcze się zmieni?

Z projektu ustawy wykreślony zostaje fragment mówiący o możliwości zwolnienia nauczyciela akademickiego za same zarzuty, bez wyroku sądu - poinformował na Twitterze resort nauki. Jest to jedna z pierwszych decyzji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego wynikających z trwających właśnie konsultacji społecznych nad finalnym projektem ustawy o uczelniach.

Podniesienie wymagań dla recenzentów w postępowaniach awansowych czy samodzielne kreowanie przez najlepsze uczelnie nowych kierunków studiów – takie poprawki do Ustawy 2.0 postulują przedstawiciele środowiska naukowego. Projekt nowej ustawy o szkolnictwie wyższym przedstawił podczas Narodowego Kongresu Nauki w Krakowie minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.

Konstytucja dla Nauki, czyli przedstawiony dzisiaj projekt nowej ustawy o szkolnictwie wyższym, może doprowadzić do jeszcze większego deficytu programistów. Czy reforma zapowiada przez Jarosława Gowina, szefa resortu nauki, podniesie jakość nauczania? Tego niestety nie wiadomo, gdyż na efekty przyjdzie nam bowiem poczekać może nawet kilka lat.

Poważne zmiany mają zajść m.in. w ustroju uczelni i w sposobie ich finansowania oraz w trybie uzyskiwaniu doktoratu. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego chce ponadto większej autonomii dla władz poszczególnych uczelni, zmiany zasad ewaluacji nauki oraz wydłużenia studiów prowadzonych w trybie niestacjonarnym. Konsultacje społeczne ws. projektu potrwają ok. trzy miesiące.

"Chcemy zapewnić większą ochronę studentom. Uczelnie będą miały obowiązek ustalenia wysokości opłat obowiązujących przez cały okres studiów. To kwestia uczciwości i zapobiegania złym praktykom w uczelniach. Jeżeli uczelnia będzie nielegalnie pobierała opłaty będzie mogła otrzymać karę w wysokości 50 tysięcy złotych za każde naruszenie” – powiedział podczas wspólnej z Parlamentem Studentów RP konferencji wicepremier Jarosław Gowin.

Od zbliżającego się roku akademickiego 2017/2018 swoje działania rozpocznie powołana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższa Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej. Najważniejszym zadaniem NAWA będzie umiędzynarodowienie polskiego szkolnictwa wyższego, a także wspieranie młodych naukowców działających obecnie poza granicami naszego kraju. Agencja zajmie się również upowszechnianiem informacje o polskim systemie szkolnictwa wyższego oraz propagowaniem języka polskiego zagranicą.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wprowadziło istotne zmiany w systemie finansowania polskich uczelni 1 stycznia 2017 roku. Głównym powodem, na który powoływał się resort nauki, była niska jakość procesu kształcenia i nastawienie uczelni na aspekt ilościowy. To od ilości studentów zależała bowiem wysokość środków finansowych pochodzących z budżetu państwowego.

"Jesteśmy już o krok od wypracowania ustawy, która rzeczywiście może być konstytucją polskiej nauki" - ocenił wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, w trakcie poniedziałkowej konferencji "Ustrój i zarządzanie w szkolnictwie wyższym".

Uczelnie, które w trakcie rekrutacji na rok akademicki 2017/2018 przyjmą w swoje progi maturzystów z najlepszymi wynikami, mogą liczyć na dodatkowe środki finansowe. Jest to efekt nowej dotacji projakościowej wdrożonej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym nie wpłynie negatywnie na funkcjonowanie Państwowych Wyższych Szkołach Zawodowych. "25 z 35 działających obecnie PWSZ zyska w wymiarze finansowym, najlepsi nie mają więc się czego obawiać" – stwierdził wicepremier Jarosław Gowin podczas sobotniego spotkania w Tarnowie.

Trzy niezależne zespoły ekspertów zaprezentowały w środę na Politechnice Warszawskiej swoje propozycje założeń do nowej ustawy o szkolnictwie wyższym. Nowa ustawa ma służyć w pierwszej kolejności studentom - zadeklarował minister nauki Jarosław Gowin.

Podział uczelni na badawcze i dydaktyczne, gruntowne zmiany w procesie wyboru rektorów oraz obniżenie wieku uzyskiwania samodzielności naukowej – to niektóre ze zbieżnych koncepcji przedstawionych przez trzy zespoły ekspertów. Projekt nowej ustawy o szkolnictwie wyższym zostanie przedstawiony we wrześniu 2017 roku w trakcie Narodowego Kongresu Nauki w Krakowie.